Oleh: ZIN MAHMUD (Wartawan Utusan)
Sumber: Utusan Malaysia 20 Mei 2006
Ketika melawat Pulau Pangkor Khamis lalu, Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi menasihatkan usahawan-usahawan bumiputera dalam bidang pertanian dan bioteknologi supaya mengukuhkan perniagaan teras sebelum memasuki bidang-bidang lain.
Beliau mengingatkan usahawan supaya tidak terlalu ghairah untuk memasuki bidang-bidang lain sebaik saja mendapat nikmat daripada keuntungan pertama mereka.
Nasihat beliau itu adalah benar dan saya pasti ia turut disetujui oleh ahli-ahli perniagaan yang matang dan berjaya. Maknanya, usahawan yang terlibat dalam pertanian apabila berjaya harus memperkembangkan dalam bidang yang sama, dan bukannya berhijrah ke bidang-bidang lain yang tidak berkaitan.
Bersikap fokus terhadap bidang teras sudah menjadi satu fahaman yang berkesan untuk berjaya dalam perniagaan. Sebuah buku perniagaan bertajuk Focus tulisan Al Ries, seorang ahli pemasaran memaparkan banyak contoh tentang kejayaan syarikat-syarikat Barat yang mengutamakan bidang teras mereka, berbanding dengan mereka yang menceburi pelbagai bidang hingga tidak dapat menumpukan kekuatan mereka.
Sememangnya pada tahun-tahun 80-an, terdapat fahaman di kalangan korporat bahawa mereka harus berkembang menjadi empayar dalam pelbagai bidang perniagaan bagi mewujudkan apa yang disebut sebagai sinergi. Fahaman ini juga dilakukan di Malaysia apabila syarikat-syarikat yang berjaya dalam sesuatu bidang turut memasuki bidang-bidang lain tetapi ternyata konsep ini membawa kepada kegagalan.
Akhirnya, setelah mengalami kerugian dalam pengembangannya ke lain-lain bidang di luar kemahirannya, syarikat ini kembali kepada terasnya dengan menjual atau melupuskan pegangan dalam syarikat di bidang-bidang lain.
Pada tahun 90-an dan alaf baru, fokus kepada teras menjadi fahaman yang sudah diterima.
Apa yang ingin saya tarik perhatian dalam soal ini ialah sikap usahawan dan ahli-ahli perniagaan Melayu yang tidaklah begitu berjaya berbanding dengan kaum-kaum lain.
Seringkali apabila menerima kad perniagaan mereka, kita dapat melihat bahawa peniaga bumiputera menceburi banyak perniagaan dan memegang banyak jawatan.
Kalau ahli perniagaan bumiputera ini memiliki syarikat besar, maka ia juga mempunyai anak-anak syarikat yang menceburi dalam pelbagai bidang selain daripada terasnya. Jika dia hanya merupakan ahli perniagaan kecil, mentaliti untuk membuat pelbagai perniagaan dapat juga dilihat. Sebagi contoh, apabila seorang penerbit buku bumiputera menghulurkan kad perniagaannya kepada saya, yang tertera di situ bukanlah beliau sebagai seorang penerbit buku semata-mata. Akan dapat dilihat beliau turut terlibat dalam percetakan, pengiklanan dan pelbagai lagi aktiviti, termasuklah insurans.
Kesimpulan daripada melihat bidang-bidang yang diceburi ini dapat disimpulkan bahawa ahli perniagaan ini tidak menumpukan perhatian kepada satu jenis perniagaan. Ia seolah-olah melakukan banyak jenis perniagaan tetapi kesemuanya tidak kuat atau kukuh. Peniaga ini seolah-olah melakukan perniagaan secara separuh masa kerana tidak benar-benar mahir dan memberi tumpuan pada satu-satu bidang.
Penyakit mahu melakukan banyak perkara dan tidak mahir dalam mana-mana bukan saja berada pada ahli perniagaan bumiputera yang besar dan sederhana tetapi juga di peringkat kedai-kedai peruncitan.
Umpamanya kalau kita pergi ke kedai buku bumiputera, ada antaranya bukan saja menjual buku atau alat tulis tetapi lain-lain barang yang berkaitan seperti ubat-ubat herba atau lain-lain perkhidmatan seperti insurans.
Akibatnya persoalan timbul, kedai ini menjual buku atau ubat?
Kita boleh percaya bahawa ahli perniagaan ini tidak mempunyai kekuatan sama ada dalam perniagaan menjual buku ataupun ubat. Ia kehilangan fokus dan perniagaannya tidak ke mana.
Maka dapat dilihat banyak usahawan dan ahli perniagaan bumiputera yang bersifat umum dan tidak cenderung untuk membuat pengkhususan hingga ia menjadi istimewa dalam sesuatu bidang.
Contoh-contoh ini dapat dilihat di banyak tempat khususnya di luar-luar bandar di mana dipercayai bahawa penceburan mereka dalam banyak bidang akan mendatangkan keuntungan, tetapi sebaliknya ia hanya menghalang tumpuan dan tidak mempertingkatkan kemahiran.
Umpamanya kedai komputer yang harus ditumpukan kepada menjual dan membaiki komputer diluaskan untuk memasuki bidang-bidang lain seperti membuka kafe siber dan malah ada lagi apabila ia juga dicampurkan dengan perniagaan telefon bimbit. Sememangnya apa jenis perniagaan akan mendatangkan keuntungan apabila ada pasaran tetapi ketiadaan tumpuan mendatangkan kelemahan kepada keseluruhan operasi.
Gejala ini boleh disebut sebagai “macam-macam hendak buat, tetapi akhirnya tidak ada apa yang dapat.''