Oleh: ZIN MAHMUD (WARTAWAN UTUSAN)
Sumber: Utusan Malaysia 5 September 2006
TERKEJUT apabila membaca laporan dalam sebuah akhbar berbahasa Inggeris mengenai kematian pemimpin Parti Komunis Malaya (PKM), Rashid Maidin. Terkejut bukan kerana kematian itu tetapi adalah kerana paparan fakta latar belakang yang menyebut bahawa Rashid menyertai PKM bersama Pak Sako dan Ahmad Boestamam.
Reaksi pertama mengenai laporan itu ialah penulis berita berkenaan mungkin tersilap fakta dengan terkeliru antara PKMM dan PKM. Walaupun kedua-dua parti itu adalah golongan kiri tetapi ia berbeza dan mempunyai fahaman berlainan. PKMM ialah Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) yang dalam bahasa Inggerisnya ialah Malay Nationalist Party (MNP). Ia sama sekali berbeza dengan PKM yang dalam bahasa Inggeris disebut Malayan Communist Party (MCP).
Maka wajar bagi adik Pak Sako, Abu Bakar Muhammad mengeluarkan kenyataan bahawa abangnya tidak pernah menyertai PKM. Bagaimanapun mana-mana ahli sejarah pasti dapat mengesahkan perkara ini dengan mudah.
Soal sejarah khususnya berhubung pada zaman Darurat lebih-lebih lagi berkaitan dengan komunis amat sensitif.
Ia bukan saja soal keselamatan tetapi lebih-lebih lagi dikaitkan dengan fahaman komunisme yang pada orang Melayu dihubung kait dengan pegangan agama.
Bagaimanapun masyarakat terutama generasi muda wajar didedahkan kepada sejarah, daripada fakta hinggalah kepada pelbagai tafsiran secara objektif dan bebas daripada sebarang sentimen emosional. Sejarah wajar ditanggap sebagai satu kajian atau ilmu yang memberikan kesedaran mengenai manusia dan kemanusiaan.
PKMM adalah parti kebangsaan Melayu yang pertama ditubuhkan di Tanah Melayu, iaitu pada tahun 1945.
Pak Sako menyertai PKMM pada tahun 1946. Sebelum PKMM, ada Kesatuan Melayu Muda (KMM). Ia ditubuhkan oleh Ibrahim Yaakob yang dipaparkan dalam filem Leftenan Adnan sebagai pemimpin Melayu yang bekerjasama dengan Jepun dalam perjuangannya menuntut kemerdekaan. Tetapi ia bersifat persatuan yang walaupun berbentuk politik tetapi bukanlah parti politik seperti PKMM.
Pak Sako bersama Ibrahim Yaakob menyertai Utusan Melayu pada tahun 1939. Pada tahun 1940, beliau dilantik sebagai Setiausaha KMM.
Semasa pemerintahan Jepun, Pak Sako bekerja dengan akhbar Berita Malai dan kemudian pengarang bulanan Semangat Asia. Pihak berkuasa Jepun memanggil Ishak Haji Muhammad dengan nama Isako yang akhirnya menjadi Pak Sako. Selepas Perang Dunia Kedua, banyak nasionalis Melayu menyertai PKMM. Ahmad Boestamam, salah seorang pemimpin PKMM dalam bukunya Merintis Jalan Ke Puncak menceritakan mengenai penubuhan parti itu.
Seorang yang bernama Mokhtaruddin Lasso dikatakan anggota PKM telah mengusahakan penubuhan PKMM.
Menurut Ahmad Boestamam, Mokhtaruddin kemudian hilang begitu saja. Kepimpinan PKMM pula dipegang oleh Dr. Burhanuddin Al-Helmy dan Pak Sako. Pak Sako sempat menjadi Yang Dipertua PKMM.
Pak Sako adalah seorang nasionalis Melayu yang pernah bekerja dalam pentadbiran Inggeris, Jepun dan aktif dalam politik Tanah Melayu merdeka. Tetapi beliau tidak pernah menjadi komunis atau ahli PKM.