Oleh: MUHAMMAD ALIAS
Sumber: Utusan Malaysia 18 November 2006
SEBAGAIMANA yang dijanjikan Saddam Hussein dijatuhkan hukuman mati. Sukar difikirkan mengapa perbicaraan Saddam diberi keutamaan yang cukup tinggi selain daripada niat membalas dendam. Ini dengan jelas menampakkan betapa kusutnya pemikiran orang-orang Arab.
Sepatutnya segala usaha ditumpukan untuk membaiki Iraq yang musnah akibat perang. Saddam sepatutnya dibicarakan oleh tribunal yang ditubuhkan oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu(PBB) di luar negara seperti mana Tribunal Jenayah Perang Rwanda dan Yugoslavia.
Langkah seumpama ini boleh mengendurkan ketegangan antara puak-puak yang bertelagah.
Persoalannya apakah Iraq akan aman setelah Saddam dihukum mati.
Permusuhan antara Sunni dan Syiah bukan setakat politik malahan melibatkan agama. Inilah yang menjadi faktor utama kepada pertumpahan darah hari ini. Permusuhan antara dua mazhab merebak ke lain-lain negara Timur Tengah dan Pakistan. Hinggakan kedua-dua puak sanggup menyerang masjid-masjid yang dianggap tempat suci. Di samping itu, kaum Sunni yang hilang kuasa dengan kejatuhan Saddam memusuhi pemimpin Kurdis dan Syiah kerana memujuk kuasa-kuasa Barat supaya menyerang Iraq. Pemimpin-pemimpin Syiah seperti Ahmad Chalabi yang meninggalkan Iraq kerana perbalahan politik dengan Saddam ternyata memberi maklumat palsu mengenai senjata pemusnah besar-besaran (WMD) atas tujuan politik.
Kini wujud dua golongan pemimpin di Iraq iaitu mereka yang tinggal dalam buangan dan kembali berkuasa selepas Saddam digulingkan dan pemimpin-pemimpin yang tinggal di dalam negara. Kumpulan kedua dikira bersifat nasionalis dan boleh bekerjasama dengan pelbagai puak.
Malangnya sistem politik berdasarkan mazhab menyebabkan kumpulan nasionalis terpaksa berpihak kepada puak masing-masing.
Pertumpahan darah di Iraq kini bertukar dari penentangan terhadap kuasa luar kepada peperangan antara kaum dan mazhab. Mengikut laporan 150,000 rakyat Iraq terkorban dalam masa tiga tahun. Iraq hari ini tidak ubah seperti Bosnia awal 1990-an.
Ternyata sistem yang wujud sekarang gagal menamatkan perselisihan antara puak. Dengan yang demikian sukar dibayangkan masa depan Iraq. Permusuhan nampaknya tersangat mendalam. Sunni tidak dapat menerima hakikat mereka kehilangan kuasa.
Sementara Syiah puak terbesar dan kini berkuasa tidak akan melepaskan kuasa mereka.
Pemimpin-pemimpin Iraq mahu tidak mahu terpaksa memikirkan dengan mendalam cadangan menubuhkan kerajaan bercorak persekutuan. Wilayah-wilayah yang bermajoritikan sesuatu kaum akan mempunyai kerajaan sendiri. Dalam lain perkataan akan wujud kerajaan Kurdis di Utara (sebenarnya telah pun wujud sejak 1991), Sunni di bahagian Barat dan Syiah di bahagian Timur dan Selatan.
Mungkin sistem pemerintahan di Bosnia sekarang dan Yugoslavia sebelum berlakunya perpecahan awal 90-an boleh menjadi model kepada Iraq. Kerajaan wilayah mempunyai kuasa penuh untuk mentadbir wilayah masing-masing sementara jawatan Presiden dilantik secara bergilir-gilir dari tiga kumpulan etnik terbesar.
Namun cadangan ini nampaknya tidak dipersetujui oleh Sunni dan nasionalis Syiah. Mereka mahukan sebuah kerajaan Iraq yang kuat dengan kuasa dipegang sepenuhnya oleh Kerajaan Pusat. Sementara puak Sunni meskipun merupakan 20 peratus daripada keseluruhan masih memimpikan untuk kembali menguasai Iraq satu hari nanti. Ini merupakan satu mimpi yang indah.
Jiran-jiran Iraq juga nampaknya menjadi dalang di sebalik pertumpahan darah di negara itu. Negara-negara majoriti Sunni cukup takut pengaruh Syiah di Iraq akan menjalar ke negara-negara mereka. Dalam konteks ini mereka meniupkan permusuhan Sunni-Syiah yang berakar umbi ribuan tahun. Mereka juga bimbang pengaruh Iran.
Sepatutnya puak Sunni (kaum minoriti) belajar daripada nasib malang rakyat Palestin. Tahun 1948 rakyat Palestin dihasut supaya jangan menerima keputusan PBB mengenai pembahagian Palestin untuk Arab dan Yahudi. Hari ini negara-negara Arab hanya mendiamkan diri di kala rakyat Palestin dibunuh setiap hari.
Dalam keadaan sekarang nampaknya sistem persekutuan merupakan satu-satunya jalan penyelesaian masalah Iraq. Apa yang perlu dilakukan ialah menggariskan semula sempadan antara wilayah-wilayah ini bagi membolehkan setiap wilayah mempunyai sumber ekonomi sendiri termasuk hasil minyak. Dewasa ini telaga-telaga minyak boleh dikatakan terletak di wilayah-wilayah Kurdis dan Syiah dan tidak di wilayah Sunni.
Liga Arab harus memainkan peranan ke arah ini. Sekiranya Liga Arab tidak mampu elok sahaja serah kepada PBB. Tambahan pula cadangan seumpama ini telah dibayangkan oleh negara-negara Barat meskipun dengan tujuan berlainan.
Jalan penyelesaian yang terakhir ialah mewujudkan tiga buah negara yang merdeka mewakili tiga kumpulan yang bertelagah. Pada dasarnya cadangan ini tidak dipersetujui oleh negara-negara Arab dan Turki. Negara-negara Arab bimbang negara Syiah Iraq akan semakin rapat dengan Iran. Sementara Turki pula bimbang sebuah negara Kurdistan yang merdeka akan memberi inspirasi kepada kaum pemisah Kurdis di Turki untuk merdeka.
Negara-negara yang mempunyai penduduk Kurdis seperti Turki, Iraq, Syria dan Iran tidak dapat menerima kewujudan sebuah negara Kurdistan yang merangkumi wilayah-wilayah mereka. Tapi kalau difikirkan kenapa kaum Kurdis tidak boleh mempunyai negara sendiri. Mengikut sejarah kaum Kurdis pernah dijanjikan kerajaan sendiri selepas Perang Dunia Pertama oleh kuasa-kuasa Barat. Sayangnya janji tidak dimakbulkan.
Bagaimanapun, kalau ketiga-tiga puak di Iraq sudah tidak boleh lagi hidup bersama adalah baik sekiranya mereka dipisah-pisahkan di dalam sebuah negara mengikut etnik sendiri. Ini bukanlah sesuatu yang luar biasa. Malahan negara-negara Arab di Timur Tengah sekarang ditubuhkan oleh kuasa-kuasa Barat ekoran kekalahan kerajaan Uthmaniah Turki selepas Perang Dunia Pertama.
Pembunuhan sesama sendiri entah bila akan berhenti. Kerajaan dipelopori Syiah cuba menyelesaikan masalah secara ketenteraan. Ini jelas tidak akan berhasil. Tambahan pula Iraq mempunyai banyak senjata yang ditinggalkan oleh rejim Saddam. Penduduknya pula rata-rata tahu mengenai ilmu ketenteraan oleh kerana mereka terlibat dalam Perang Teluk 1990 dan Perang 2003.
Apa yang berlaku sekarang pemimpin-pemimpin Iraq khususnya Syiah dan Kurdis yang kembali ke Iraq dari buangan tidak memahami keadaan negara yang kucar-kacir. Ramai yang hidup mewah di luar negara dan buta dengan keadaan sebenar.
Sikap enggan bertolak ansur oleh pemimpin-pemimpin Iraq jelas membuktikan budaya Arab sebenarnya. Negara-negara Arab berpuak-puak dan bermusuhan sesama sendiri. Ekoran daripada itu negara-negara Arab meskipun kaya dengan sumber ekonomi tetapi jauh kebelakang dalam segala segi.
Nampaknya Liga Arab yang sama tua dengan negara Israel tetapi gagal dalam segala segi mempunyai peluang terakhir untuk menyelamatkan negara anggotanya.