Apabila Amerika gagal di Somalia

Oleh: Zin Mahmud
Sumber: Mingguan Malaysia 18 Jun 2006


PADA Rabu lalu, kumpulan pejuang sekular yang disokong Amerika Syarikat (AS) melalui Agensi Perisikan Pusat (CIA) berundur dari bandar terakhir yang dipegangnya di Jowhar, Somalia selatan apabila ia jatuh ke tangan gerakan Kesatuan Mahkamah Islam (UIC).

Ini bermakna kumpulan Islam itu menguasai keseluruhan Somalia selatan termasuk ibu negara Mogadishu dan Perikatan bagi Pemulihan Perdamaian dan Menentang Keganasan (APRCT) sokongan AS telah kalah.

Kerajaan rasmi pimpinan Presiden Abdullahi Yusuf yang berpangkalan di Baidoa hanya memerhatikan perkembangan itu tanpa memiliki keupayaan untuk menentangnya.

Sekali lagi AS gagal di Somalia dan UIC dijangka terus bergerak untuk menguasai keseluruhan wilayah negara itu.

Di AS, kritikan dilemparkan kepada CIA dan kerajaan disebabkan kegagalan strategik kerana gagal membendung UIC yang disifatkan mereka sebagai gerakan ala Taliban dan berbahaya kerana dibimbangi membenarkan pengganas Al-Qaeda bergerak di situ.

Sejak peristiwa 11 September dan menjadi sebahagian daripada perang menentang keganasan yang dilancarkan oleh Presiden George W. Bush, Somalia sememangnya menjadi sasarannya untuk menghalang ia menjadi lapangan baru bagi Al-Qaeda bergerak.

Oleh itu mereka menyokong kumpulan bersenjata di Somalia Selatan yang menentang UIC. Mereka yang menamakan APRCT itu diberi bantuan senjata dan wang tetapi ternyata gagal membendung UIC.

Kerajaan rasmi Somalia yang dianggap sebagai kerajaan peralihan hanya memiliki kumpulan militia kecil untuk mempertahankan diri. Pada asasnya Somalia adalah negara tanpa kerajaan dan kekosongan diisi oleh UIC.

Siapakah UIC? Tidakkah pelik sebuah gerakan bernama Mahkamah Islam atau mahkamah syariah? Adakah mereka benar-benar satu gerakan yang mahu menerapkan amalan seperti yang dilakukan oleh Taliban?

Pertamanya, Somalia adalah sebuah negara gagal dan tidak mempunyai kerajaan sejak kejatuhan Presiden Siad Barre pada tahun 1991. Kemasukan AS ke negara itu ditentang secara kuat, sesuatu yang jarang berlaku dan peristiwa Black Hawk Down terkenal sebagai tanda kegagalan tentera AS berhadapan dengan pejuang Somalia.

Tentera Malaysia bersama dengan tentera negara Islam lain pernah dihantar ke situ bagi mewujudkan keamanan ekoran kegagalan AS itu.

Somalia kemudian ditinggalkan kerana kumpulan- kumpulan yang bertarung di situ membahagi-bahagikan Somalia tanpa usaha untuk menubuhkan kerajaan berkesan. Malah kawasan di sebelah di utara diisytiharkan sebagai Somaliland dan berpisah daripada Mogadishu. Bagaimanapun, mereka tidak diiktiraf dunia.

AS pun tidak mahu mempedulikan keadaan negara itu hinggalah selepas peristiwa 11 September.

Di Somalia, tidak ada kumpulan Islam yang kuat untuk menguasai kesemua wilayah itu dan ia membuka ruang bagi kemasukan Al-Qaeda.

Dalam keadaan tanpa undang-undang, maka daerah-daerah tempatan mewujudkan kaedah menyusun peraturan dan undang-undang. Maka ia berkisar pada imam-imam dan masjid-masjid tempatan untuk wujudkan undang-undang.

Rujukan

Oleh kerana mereka beragama Islam dan hanya imam menjadi rujukan dalam keadaan kacau-bilau itu, maka muncullah mahkamah-mahkamah syariah.

Mewujudkan sistem mahkamah syariah adalah paling mudah kerana undang-undang sudah tergubal dan ia pula dihormati oleh penduduk tempatan.

Apabila mahkamah ini beroperasi, maka perlulah penguatkuasaan. Apabila ada penguat kuasa, sudah tentu ada pejuangnya. Maka muncul pula penentangnya.

Maka mahkamah-mahkamah ini berpakat dan bersatu bagi pelaksanaannya dan muncullah gerakan Mahkamah Syariah atau Kesatuan Mahkamah Islam.

Mendengar saja nama Syariah, maka AS pasti bimbang akan muncul pemerintahan Islam di Somalia dan seterusnya memberi perlindungan kepada Al-Qaeda seperti Afghanistan.

Maka sebab itu ia menyokong APRCT. Tetapi APRCT tidak mendapat sokongan rakyat. Sudah tentu dalam masyarakat Islam, mereka cenderung menyokong Mahkamah Syariah daripada kumpulan yang diketahui didukung oleh AS.

Walaupun media Barat menggambarkan gerakan Mahkamah Syariah ini seperti Taliban, tetapi keadaannya tidaklah serupa.

AS juga faham dan mereka tidak mahu campur tangan dalam hal-ehwal dalaman Somalia selagi ia tidak menjadi pangkalan Al-Qaeda yang mencabar keselamatan AS.

Washington hanya mahu gerakan Mahkamah Syariah ini bekerjasama dengan mereka bagi menyerahkan pengganas atau pejuang Al-Qaeda.

Terhadap Taliban dahulu, begitu juga. Andai kata, Taliban bekerjasama dengan AS dan menyerahkan Osama bin Laden dan Al-Qaeda, mungkin Kabul masih diperintah oleh kumpulan itu.

Tetapi adakah gerakan mahkamah Syariah itu berfahaman serupa dengan Taliban?

Satu petanda yang menunjukkan persamaan adalah munculnya satu laporan AFP yang menyatakan bahawa pihak berkuasa Mahkamah Syariah mengharamkan penduduk Mogadishu daripada menonton Piala Dunia.

Penduduk Mogadishu minggu lalu dikatakan melancarkan protes terhadap pengharaman itu. Timbalan Pengerusi Kesatuan Mahkamah Islam itu, Abdul Kadir Ali Omar mengingatkan bahawa mereka akan menutup pawagam, kedai video dengan menggambarkan bahawa filem barat dan televisyen adalah tidak bermoral.

Tindakan-tindakan seperti ini memang membimbangkan penduduk Somalia, umat Islam dan dunia Barat. Masing-masing dengan pandangan yang berbeza.

Penduduk Somalia sudah tentu bimbang terhadap kehidupan mereka yang lebih tertekan. Dunia Islam pula bimbang bahawa amalan Mahkamah Syariah Somalia ini akan memburukkan lagi imej agama Islam.

Bagaimana perlawanan Piala Dunia dianggap haram sedangkan Republik Islam Iran dan Arab Saudi turut mengirim pasukan bola sepak masing-masing?

Tetapi mungkin laporan itu hanyalah mengenai satu kejadian terpencil yang dilakukan oleh seorang pejuang Mahkamah Syariah dari jenis ekstrem daripada biasa.

Mungkin tidak semua pendukung Mahkamah Syariah bersifat begitu.

Pemimpin gerakan itu, Sheikh Sharif Sheikh Ahmed menyatakan bahawa beliau tidak akan melaksanakan undang-undang syariah kecuali diminta oleh penduduk tempatan.

Begitulah mulanya gerakan Mahkamah Syariah di Somalia. Ia ditubuhkan hanya apabila penduduk tempatan berhadapan dengan masalah pertikaian sesama sendiri. Jadi apabila timbul masalah jenayah umpamanya, maka dalam keadaan tidak wujud kerajaan, mereka terpaksa pergi mencari imam di masjid sebagai ketua kawasan tempatan bagi melaksanakan undang-undang, sudah tentu berasaskan pada syariah.

Isu

Undang-undang syariah boleh dikuatkuasakan di mana-mana saja dan bila-bila masa walaupun dalam ketiadaan kerajaan. Ia tidak perlu menunggu Parlimen untuk menggubalkan undang-undang dan kerajaan bagi penguatkuasaan.

Semuanya ada dalam al-Quran dan kitab-kitab muktabar yang hanya perlu imam yang faham tentang agama untuk melaksanakannya.

Bukan saja soal jenayah, masalah mengenai hubungan dalam keluarga juga boleh dirujuk kepada Mahkamah Syariah.

Jika kemudian daripada gerakan ini muncul sebuah kerajaan, iaitu daripada kekuatan bersenjata para pejuang Mahkamah Syariah, maka sistem ini kemudian tertakluk kepada institusi pemerintahan yang ditubuhkan.

Sememangnya tafsiran terhadap syariah bergantung kepada imam-imam dan disokong oleh pengikut-pengikutnya. Politik di antara mereka pasti berlaku. Tafsiran mereka pula bergantung pada di mana dan sedalam mana mereka mempelajari agama.

Jadi mengapakah mereka mengharamkan menonton Piala Dunia? Menurut laporan itu apa yang mereka haramkan bukan kerana bola sepak semata-mata tetapi apa yang ada di sekitarnya.

Piala Dunia berkait rapat dengan pengiklanan. Antara iklan yang ditayangkan ialah arak. Itulah yang menjadi isu bagi imam-imam itu.

Tetapi di seluruh dunia, perlawanan Piala Dunia amat berkait rapat dengan perjudian. Tetapi yang salah ialah judi dan arak, bukannya bermain bola sepak.

Sementara keganasan juga merupakan jenayah. Begitu juga dengan penjajahan, penindasan dan mengaut keuntungan secara melampau hingga meminggirkan orang miskin di seluruh dunia.