Antara mata-mata dan polis

Oleh: Zin Mahmud (WARTAWAN UTUSAN)
Sumber: Utusan Malaysia 19 April 2006


DULU di negara ini, polis dipanggil mata-mata. Kemudian dengan mengambil perkataan daripada bahasa Inggeris police, ia menjadi polis.

Pengubahsuaian daripada perkataan Inggeris itu adalah sesuai kerana polis bertepatan dengan sebutan dan ejaan bahasa Melayu.

Perkataan mata-mata juga selesa digunakan kerana ia sememang asalnya bahasa Melayu. Cuma istilah ini dicipta sebelum konsep pasukan polis diwujudkan. Mata-mata yang pernah juga wujud pada zaman-zaman kesultanan dahulu lebih berbentuk sebagai pengintip atau perisik, daripada polis yang ada.

Konsep pasukan polis dicipta oleh orang Inggeris yang mana police dan policing lebih bermaksud kepada pemantauan. Di satu pihak, mata-mata dan polis membawa maksud berbeza.

Di Indonesia, polis disebut polisi kerana menurut perkataan Belanda politie (disebut sebagai polisi). Seperti di Itali juga, istilahnya ialah polizei.

Bahasa Tagalog juga mengambil perkataan Inggeris Amerika dan ia menjadi pulis. Tetapi polis dalam bahasa Turki jadi seperti perkataan Melayu iaitu polis.

Amerika mempunyai perkataan lain untuk polis, yang berbentuk slanga iaitu cop. Kalau dijadikan bahasa Melayu, ejaannya patut tukar jadi kop.

Tetapi secara rasmi, Amerika tidak pernah menggunakan istilah cop, mereka tetap menggunakan perkataan police.

Lebih selesa sebenarnya menyebut Rakan Polis daripada Rakan Cop kerana terasa seperti perkataan rojak.

Ketika mula negara mencapai kemerdekaan, military police (MP) yang merujuk kepada polis bagi angkatan tentera diterjemahkan menjadi Polis tentera (PT). Setelah berpuluh tahun menggunakan istilah sedemikian, ia kemudian bertukar menjadi militeri polis (MP). Tidak ada perkataan militeri dalam bahasa Melayu. Perkataan military tidak pernah diubahsuaikan menjadi militeri. Lagipun susunan perkataan militeri polis adalah bertentangan dengan nahu bahasa Melayu.

Di Indonesia, mereka menggunakan polisi militer (PM). Dalam bahasa mereka, terdapat perkataan militer yang diambil daripada bahasa Belanda. Maka polisi militer mengikut nahu dan sebutan bahasa Melayu Indonesia.

Tidak salah dan menjadi amalan semua bahasa untuk mengambil perkataan daripada pihak lain. Tetapi ia perlu dilakukan secara tertib, menurut nahu dan lenggok bahasa masing-masing. Kaedah pengambilan istilah sudah lama digubal oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).

Apabila membaca bahasa Indonesia, ternyata mereka banyak mengambil istilah asing untuk memperkayakannya. Tetapi ada perkataan seperti rumah sakit terus dikekalkan. Malaysia sudah lama menggunakan perkataan hospital.

Tetapi tidak salah mempunyai banyak istilah bagi maksud yang sama. Walaupun sudah lama menggunakan perkataan kanser, tidak salah untuk sekali-sekala memakai istilah barah.

Ada masa gunakanlah perkataan biodiversiti, pada masa lain tidak salah untuk pakai kepelbagaian bio. Di Indonesia, ada antara mereka menggunakan istilah keanekaragaman hayat.