Oleh: Zin Mahmud (Wartawan Utusan)
Sumber: Utusan Malaysia 15 Mac 2006
Apakah jati diri orang Melayu? Allahyarham Datuk Onn Jaafar ketika membuat takrif orang Melayu sebagai usaha menyatukan bangsa ini menyatakan tiga ciri ini iaitu: Beragama Islam, berbahasa Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu. Jadi apa saja suku kaum dan keturunan, jika seseorang itu beragama Islam, berbahasa Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu, maka dia boleh diiktiraf sebagai orang Melayu, walaupun tidak ada setitik darah keturunan bangsa ini.
Maka anak-anak angkat yang dipelihara oleh orang Melayu walaupun keturunannya Cina, India atau Inggeris dan tidak ada setitik darah Melayu tetap dianggap orang Melayu kerana mempunyai tiga ciri ini.
Jati diri Melayu ini mampu mempertahankan integriti bangsa dan takrif ini dimasukkan ke dalam perlembagaan negara.
Sebab itu mempertahankan bahasa Melayu adalah penting bagi bangsa. Kerana tanpanya akan kehilangan satu jati diri bangsa. Jadi selain daripada slogan Hidup Melayu, dan Takkan Hilang Melayu di Dunia, kita juga miliki Bahasa Jiwa Bangsa.
Kepentingan agama Islam bagi orang Melayu mudah difahami. Tetapi kekuatan bahasa Melayu sudah mula tercabar kerana ada anggapan bahawa bukan saja Melayu boleh terus hidup tanpa bahasanya tetapi perlu pula menguasai bahasa Inggeris untuk berjaya.
Hakikatnya tanpa bahasa Melayu, sudah hilang jiwa bangsa. Begitu juga dengan kepentingan adat istiadat Melayu dipertahankan. Adat istiadat Melayu terserlah ketika melakukan upacara adat semasa melahirkan dan membesarkan anak, berkhatan, perkahwinan dan kematian. Paling terserlah ialah majlis-majlis perkahwinan yang menyaksikan adat Melayu secara jelas. Selain itu pertabalan raja-raja Melayu juga berkait dengan adat Melayu. Begitu juga dengan amalan adat semasa menyambut perayaan agama, baik semasa Hari Raya Aidilfitri mahupun sambutan-sambutan seperti Awal Muharam dan Maulidur Rasul.
Termasuk adat istiadat adalah amalan hidup dari segi pemakanan, pakaian, hiasan rumah dan seni kraf. Sebab itu kraf tangan Melayu amat penting bagi jati diri bangsa.
Sememangnya ketiga-tiga jati diri bangsa ini akan mempertahankan jiwa dan identiti bangsa. Ia juga terserlah dalam pembentukan negara Persekutuan Malaysia. Ini kerana agama rasmi negara ialah Islam, bahasa Malaysia adalah bahasa Melayu dan budaya Melayu menjadi teras budaya kebangsaan.
Tetapi kini orang Melayu menghadapi cabaran besar dalam persaingannya dalam dunia berarus sejagat. Ancaman besar adalah juga seperti dahulu iaitu penjajahan. Kalau dahulu, Melayu kalah kerana gagal menguasai sains dan teknologi, maka begitu juga pada masa depan.
Justeru, pemikiran sains dan amalan teknologi wajar menjadi dua jati diri baru untuk Melayu bagi meneruskan hidup. Inilah juga semangat rancangan perindustrian negara yang menjadi penggerak bagi mencapai Wawasan 2020.